Podstawowe pojęcia

Ten rozdział opisuje podstawowe pojęcia związane z systemem SZARP, wyjaśnia:

  • nazwy programów,

  • elementów sprzętowych,

  • pojęcia związane z systemem operacyjnym.

Pojęcia tu opisane są używane w dalszej części tego poradnika.

SZARP

SZARP

Popularna nazwa całości systemu używanego do monitoringu danych na ciepłowniach i węzłach cieplnych. SZARP jest niby-skrótem od nazwy System Zbierania ARchiwizacji i Prezentacji danych.

Program przeglądający Szarp Draw

Program wyświetlający wartości parametrów w postaci wykresów ze średnimi 10-minutowymi lub dłuższymi oraz próbkami 10-sekundowymi.

Zestaw definiowalny

Ustalony przez użytkownika i zapisany zestaw najczęściej oglądanych wykresów w Programie Przeglądającym. W starszych wersjach programu używana była też nazwa Okno definiowalne.

Raporter

Program wyświetlający aktualne wartości parametrów technologicznych w postaci aktualizowanej co 10 sekund listy. Zwykle uruchomionych będzie kilka kopii programu, wyświetlających różne raporty (różny zestaw parametrów).

Centrum Sterowania SZARP SCC

Program służący do uruchamiania innych programów systemu SZARP - głównie Programu Przeglądającego i Raportera. Ma postać ikony z logo systemu SZARP znajdującej się zasobniku systemowym (zwykle prawy dolny róg ekranu).

Ekstraktor

Program pozwalający na zapisanie wartości parametrów w celu ich wczytania do arkusza kalkulacyjnego, np. Microsoft Excel czy OpenOffice Calc. Nie zawsze jest dostępny.

Sprzęt

Serwer SZARP

Główny komputer zbierający dane ze sterowników przemysłowych, zapisujący je i wysyłający przez Internet do serwera centralnego. Na ciepłowni zwykle jest tylko jeden serwer.

Terminal (linuksowy)

Oddzielny komputer, przeznaczony do oglądania danych zbieranych przez jeden lub więcej Serwerów SZARP. Na większych ciepłowniach może być więcej niż jeden terminal. Czasami, np. na węzłach cieplnych, jest tylko jeden komputer, pełniący jednocześnie rolę Serwera SZARP i Terminala.

Terminal z Windows

Komputer biurowy, z zainstalowanym oprogramowaniem pozwalającym na podłączenie zdalne (pulpit zdalny) do serwera SZARP i oglądanie danych.

Karta szeregowa Moxa

Karta wieloportowa, do której podłączone są kable prowadzące od regulatorów. Połączona jest grubym kablem z Serwerem SZARP, ma postać kilku modułów z szarego plastiku - na pierwszym znajdują się dwa przyciski i wyświetlacz kontrolny, kolejne zawierają po 8 portów szeregowych do podłączania regulatorów. Na węzłach cieplnych nie jest używana - regulatory podłączane są bezpośrednio do portów szeregowych w komputerze.

Zasilacz awaryjny UPS

Urządzenie zawierające baterie, pozwalające na zasilanie komputera w przypadku chwilowego braku prądu. Zabezpiecza także komputer przed wahaniami napięcia i przepięciami w sieci energetycznej.

Sieć Ethernet

Najpopularniejszy obecnie rodzaj lokalnej sieci komputerowej. Sieć prowadzona jest 8-żyłowymi kablami, zakończonymi wtyczkami typu RJ-45 - podobne do wtyczek telefonicznych (RJ-11), ale węższe. Kable łączą karty sieciowe w komputerach z przełącznikiem sieciowym, spinającym całą sieć.

Przełącznik sieciowy Switch

Element Sieci Ethernet - urządzenie pozwalające na połączenie ze sobą wielu komputerów. Ma postać pudełka, zawierającego zwykle 8 lub więcej portów RJ-45 do podłączania komputerów lub kolejnych przełączników. Każdemu portowi przyporządkowana jest dioda - jej świecenie oznacza poprawne połączenie danego portu z komputerem, zwykle transmisja danych jest oznaczana miganiem diody.

Sieć bezprzewodowa WLAN

Odpowiednik Sieci Ethernet, ale wykorzystujący łącze radiowe zamiast kabli. Wymaga specjalnych kart w komputerach a także tzw. punktu dostępowego (Access Point), spełniającego rolę przełącznika sieciowego. Może mieć większy zasięg (do kilku kilometrów), umożliwiając podłączenie i monitorowanie węzła cieplnego.

Linux

Linux

System operacyjny, czyli podstawowe oprogramowanie do zarządzania komputerem, pod kontrolą którego działa System SZARP. Inne systemy operacyjne to np. DOS czy Microsoft Windows. Pod Linuksem nie da się bezpośrednio uruchomić programów przeznaczonych dla Windows - program musi być specjalnie napisany do działania pod Linuksem. Linux jest niewrażliwy na większość wirusów, robaków i innych ataków zagrażających użytkownikom Windows. Większość dystrybucji Linux jest zupełnie darmowa, każdy może legalnie kopiować je i używać bez ponoszenia żadnych opłat.

Debian

Jedna z odmian (tzw. dystrybucji) systemu Linux, używana na serwerach i terminalach systemu SZARP.

MATE

Jedno ze środowisk graficznych dostępnych w Linuksie. Linux umożliwia stosowanie wielu środowisk graficznych. Serwery i terminale systemu SZARP wykorzystują właśnie MATE.

Menu MATE

Menu dostępne domyślnie w lewym górnym roku ekranu komputera z uruchomionym MATE. Zawiera podmenu Programy, Miejsca, System i zachowuje się podobnie jak menu Start w systemie Windows - pozwala na uruchamianie programów.

Logowanie

Po uruchomieniu komputera z Linuksem konieczne jest podanie nazwy użytkownika (i ewentualnie hasła), który chce pracować na komputerze - nazywa się to właśnie logowanie. Terminale systemu SZARP są zwykle ustawione w taki sposób, że po włączeniu następuje automatyczne zalogowanie domyślnego użytkownika. Logowanie nie jest konieczne do pracy serwera systemu SZARP - będzie on zbierał dane także bez zalogowanego użytkownika.

Użytkownik

Nazwa, którą podano przy logowaniu do systemu Linux. Każdy użytkownik ma własny zestaw ustawień, jego ustawienia nie wpływają na pracę innych użytkowników.

Wylogowanie

Zakończenie pracy przez aktualnego użytkownika - pozwala na zalogowanie się jako inny użytkownik (z inną nazwą).